Mãn kinh ở nữ sau điều trị ung thư

Mãn kinh là giai đoạn chuyển tiếp lần thứ hai trong đời sống sinh dục của người phụ nữ (lần thứ nhất xảy ra ở tuổi dậy thì) xảy ra do sự suy giảm chức năng buồng trứng, dần dần buồng trứng ngưng hoạt động và ngưng tiết các nội tiết tố nữ, dẫn đến việc ngưng hành kinh mỗi tháng, và chấm dứt khả năng sinh sản của người phụ nữ. Độ tuổi phổ biến của thời kì mãn kinh từ 40 đến 50 tuổi. Ở giai đoạn này, cơ thể người phụ nữ sản xuất ít estrogen và progesterone hơn, dẫn đến chu kì kinh nguyệt không đều đến dừng hẳn.

MÃN KINH DO ĐIỀU TRỊ UNG THƯ

Một số liệu pháp điều trị ung thư gây mãn kinh sớm ở nữ. Những liệu pháp đó bao gồm:

Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng

Hóa trị

Liệu pháp hocmon và liệu pháp kháng estrogen

Xạ trị vùng xương chậu

DẤU HIỆU CỦA MÃN KINH

Dấu hiệu của mãn kinh sớm do điều trị ung thư phụ thuộc vào liệu pháp cũng như tình hình sức khỏe bệnh nhân.

Sự thay đổi estrogen và progesterone gây nên những triệu chứng mãn kinh. Những triệu chứng đó có thể là:

Bốc hỏa, mặt đỏ bừng và đổ mồ hôi. Tình trạng bốc hỏa thường biến mất sau ít phút, bốc hỏa ở nữ thường gặp sau khi:

• Hóa trị
• Tamoxifen (Nolvadex)
• Ức chế aromatase như: anastrozole (Arimidex), exemestane (Aromasin) và letrozole (Femara).

Đổ mồ hôi trộm vào ban đêm.

Khô âm đạo, ngứa, kích ứng.

Đau khi quan hệ tình dục

Giảm ham muốn tình dục

Loãng xương, xương dễ gãy.

Mất ngủ

KIỂM SOÁT TÌNH TRẠNG MÃN KINH

Hãy nhớ rằng, rất nhiều triệu chứng khó chịu của mãn kinh sẽ giảm dần và mất đi theo thời gian. Dưới đây là vài lựa chọn trong việc kiểm soát triệu chứng mãn kinh:

Bốc hỏa: Cân nhắc một số giải pháp sau,

• Tập thể thao
• Thư giãn bằng thiền, tập thở, yoga… để giảm stress
• Để phòng ở nhiệt độ mát

Một số phụ nữ có thể sẽ phải sử dụng một số loại thuốc như: Thuốc chống trầm cảm liều thấp hoặc thực phẩm bổ sung. Tuy nhiên, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ về lợi ích lẫn nguy cơ khi sử dụng thuốc và thực phẩm bổ sung.

Loãng xương:

            Đi bộ 20 đến 30 phút mỗi ngày

Duy trì cân nặng ổn định

Sử dụng vitamin D3 hoặc thực phẩm bổ sung calxi. Hỏi ý kiến bác sĩ về liều dùng phù hợp dựa trên độ tuổi cũng như tình trạng bệnh cảnh.

Thêm vào đó, bác sĩ có thể sẽ chỉ định bạn kiểm tra mật độ xương hoặc sử dụng một số loại thuốc đặc biệt khác.

Khô âm đạo:

Cân nhắc việc sử dụng chất bôi trơn âm đạo, kem estrogen hoặc sử dụng vòng estrogen. Bạn nên sử dụng vài cách khác nhau để đánh giá hiệu quả phù hợp với cơ thể mình và bạn tình. Hỏi ý kiến bác sĩ về việc đặt vòng estrogen vì trong trường hợp bạn bị ung thư vú dương tính với receptor estrogen, việc đặt vòng không phải là một lựa chọn tốt.

LIỆU PHÁP HOCMON

Liệu pháp hocmon kết hợp là sự kết hợp giữa estrogen và progestin (một dạng của progesterone). Việc sử dụng liệu pháp hocmon có thể làm giảm các triệu chứng mãn kinh như bốc hỏa và loãng xương. Tuy nhiên, đây không phải liaạu pháp phù hợp cho tất cả bệnh nhân.

Bệnh nhân tiền sử ung thư vú hoặc có nguy cơ ung thư vú cao nên tránh sử dụng liệu pháp này.

Liệu pháp hocmon với estrogen chỉ nên sử dụng cho những người phụ nữ đã cắt bỏ tử cung.